Háskólasetur Vestfjarða

Hjördís Þráinsdóttir hóf störf hjá Háskólasetri Vestfjarða sem verkefnastjóri í 50% stöðugildi þann 1. nóvember síðastliðinn. Hjördís hefur búið á Ísafirði í 25 ár en er frá Súðavík. Hún er gift og á 3 stráka og hefur starfað lengst af fyrir Ísafjarðarbæ sem skjalastjóri síðan 2008. Hún er með BA í sálfræði frá Háskólanum á Akureyri og leggur í dag stund á meistaranám í menntunarfræði M.Ed. auk diplómu í sérkennslufræðum frá sama skóla.

Catherine Chambers, rannsóknarstjóri Háskólaseturs og verkefnastjóri Jules Verne verkefnisins fór til Frakklands með Alex Tyas, fyrrum meistaranema Háskólaseturs Vestfjarða og umsjónarmanni Jules Verne verkefnisins. Þær ferðuðust til Bayonne í Frakklandi í tengslum við Jules Verne styrkinn, en hann styður rannsóknasamstarf milli íslenskra og franskra samstarfsaðila. Catherine og Alex fluttu einnig erindi á Haizebegi hátíðinni sem fagnar og heiðrar menningu Baskalands.

Á hverju ári býðst nemendum Háskólaseturs Vestfjarða einstakt tækifæri að sækja Arctic Circle ráðstefnuna í Hörpu í Reykjavík sem hluti af tveimur námskeiðum: “Stjórnskipulag á norðurslóðum” og “Réttlæt umbreyting í strandhéruðum”. Á ráðstefnunni koma saman alþjóðlegir sérfræðingar, stefnumótendur og hagsmunaaðilar til að ræða brýn málefni norðurslóða. Nemendur fá tækifæri til að sitja áhugaverð erindi, pallborðsumræður og viðburði. Hópurinn sem fór frá Háskólasetri Vestfjarða á Arctic Circle ráðstefnuna í ár voru starfsfólk Háskólaseturs, stundakennarar og fjölmargir meistaranemar.

Í ljósi þess að alþjóðlegi siðferðisdagurinn var 16. október þá er tilvalið að huga að mikilvægi siðferðislegra ákvarðana í auðlindastjórnun. Það er einmitt það sem meistaranemar í námskeiðinu „Siðferði manna varðandi verndun og auðlindanýtingu“ gerðu í vikunni. Þau fóru í vettvangsferð þar sem þau heimsóttu vatnsaflsvirkjun í Engidal til að fræðast nánar um þróun vatnsaflsvirkjana á Vestfjörðum og þau hagsmunamál sem þar eru uppi. Í námskeiðinu læra nemendur um fjölbreyttar kenningar og reglur þegar kemur að siðferðislegri auðlindastjórnun. Með vettvangsrannsóknum og hagnýtum verkfærum læra nemendur hvernig á að nálgast siðferðileg álitamál í rannsóknum, áætlunastjórnun, iðnaði og stefnumótun tengdri auðlindastjórnun og svæðisbundinni þróun. Á föstudaginn munu nemendur kynna sínar tillögur um lausnir á siðferðislegum áhyggjum, stórum sem smáum, sem tengjast vatnsaflsþróun á Vestfjörðum. Kennari námskeiðsins er Dr. Marie Schellens, sérfræðingur í umhverfisöryggismálum hjá Pax for Peace í Hollandi.

Frá 2021 til 2024 var Háskólasetur Vestfjarða hluti af alþjóðlega rannsóknarverkefninu CliCNord. Verkefnið fjallar um það hvernig hægt sé að auka getu lítilla samfélaga á Norðurlöndunum til þess að bregðast við áhrifum loftslagsbreytinga. Matthias Kokorsch, fagstjóri hjá Háskólasetri Vestfjarða var verkefnastjóri íslenska CliCNord hópsins. Með fjármagninu sem verkefnið fékk gat Matthias ráðið þrjá meistaranema í Sjávarbyggðafræði sem aðstoðarmenn við rannsóknina. Allir þrír meistaranemarnir unnu að meistararitgerðum sínum í tengslum við CliCNord. Eitt meistaraverkefnið var nýlega varið á seinasta varnatímabili en hin tvö hafa verið birt sem fræðigreinar í ritrýndum tímaritum.

Meistaranemar í Sjávarbyggðafræði fóru nýlega í þrjár vettvangsferðir sem hluti af námskeiðinu „Fólkið og hafið: Landfræðilegt sjónarmið“. Á þessum þremur vikum sem námskeiðið stóð yfir heimsóttu nemendur nærliggjandi byggðir þar sem þau kynntust sögulegri þróun svæðisins, félags- og efnahagslegum áskorunum íbúa, og hvernig samfélögin aðlagast loftslagsbreytingum. Vettvangsferðirnar veittu nemendunum innsýn í það hvernig Vestfirðir reyna að samræma ný tækifæri í ferðaþjónustu og fiskeldi með sjálfbæra innviði og umhverfisvernd í huga.

Á fimmtudag og föstudag þann 3. og 4. október var ráðstefnan “Eyjar og fjölbreytileiki” haldin í Háskólasetri Vestfjarða. Markmiðið með ráðstefnunni var að beina athygli að mikilvægi eyja og afskekktra samfélaga sem eru í sífelldri þróun og er mikilvægt að rannsaka. Eitt af einkennum eyja og afskekktra samfélaga er seigla, líffræðilegur fjölbreytileiki og menningarleg auðlegð. Eyjar og afskekkt samfélög gegna einnig mikilvægu hlutverki í tengslum við alþjóðlega, vistfræðilega og menningarlega arfleið. Með þetta hlutverk í huga miðaði þessi ráðstefna að því að kanna eyjasamfélög út frá þremur yfirgripsmiklum þemum: menningu, tungumáli og menntun.

Háskólasetur Vestfjarða er hluti af verkefninu „Green Meets Blue“, sem er styrkt af Norrænu ráðherranefndinni um fiskveiðar og fiskeldi, landbúnað, matvæli og skógrækt (MR-FJLS). Verkefnið verður undir forystu Nordregio og eru Háskólasetur Vestfjarða og Háskóli Hálanda og eyja í Skotlandi (University of Highlands and Islands – UHI) samstarfsaðilar í verkefninu. Matthias Kokorsch, fagstjóri hjá Háskólasetri er verkefnisstjóri fyrir íslenska hluta verkefnisins. Aðstoðarmenn eru Rebecca og Tabea, sem báðar eru meistaranemar við Háskólasetur, ásamt Maria Wilke sem er fyrrverandi meistaranemi og kennari við Háskólasetur Vestfjarða og skrifaði doktorsverkefni um hafskipulag.

Á föstudaginn 13. September fór fram ráðstefna um félags- og samstöðuhagkerfið í Háskólasetri Vestfjarða. Yfir 50 manns sóttu ráðstefnuna og voru fyrirlestrar jafn áhugaverðir og þeir voru fjölbreyttir. Ráðstefnan hófst á léttum veitingum í boði Háskólaseturs Vestfjarða og Peter Weiss forstöðumaður ávarpaði ráðstefnu gesti og bauð þá velkomna. Hann tilkynnti einnig forföll forseta Íslands, Höllu Tómasdóttur en hún forfallaðist vegna jarðarfarar.

Nýnemar Háskólaseturs Vestfjarða fóru í afar skemmtilega ferð í Vigur seinustu helgi. Árlega nýnemaferðin hefur þann tilgang að hrista saman hópinn og kynnast svæðinu í kringum Ísafjörð. Nemendahópurinn samanstóð af meistaranemum Háskólaseturs Vestfjarða í námsleiðunum tveimur: Haf- og Strandsvæðastjórnun og Sjávarbyggðafræði. Einnig voru nemendur í meistaranámi í “Climate Change and Global Sustainability” viðstaddir en þeir dvelja hjá Háskólasetri í eina önn í gegnum bandaríska SIT háskólann í Vermont.

Matthias Kokorsch, fagstjóri meistaranámsins í Sjávarbyggðafræði fór nýlega til Færeyja ásamt tveimur meistaranemum úr Háskólasetri Vestfjarða til að taka þátt í GLISFO 2024. Nemendurnir tveir sem slógust með í för eru Tabea Jacob, nemandi í Haf- og Strandsvæðastjórnun og Rebecca Eriksson, nemandi í Sjávarbyggðafræði.

Nú er aftur komið að meistaraprófsvörnum hjá nemendum Háskólaseturs Vestfjarða. Varnirnar hefjast á þriðjudaginn 3. september og munu 13 nemendur kynna og verja meistaraverkefni sín á næstu vikum. Umfjöllunarefnin eru afar áhugaverð og varnirnar eru opnar almenningi. Einnig er hægt að fylgjast með á zoom og linkana má finna í töflunni hér að neðan.

Í dag og á morgun fara fram nýnemadagar hjá Háskólasetri Vestfjarða þar sem tekið er á móti meistaranemum og nýtt skólaár sett. Nemendahópurinn sem var viðstaddur í dag samanstendur af meistaranemum Háskólaseturs Vestfjarða í námsleiðunum tveimur: Haf- og Strandsvæðastjórnun og Sjávarbyggðafræði. Einnig voru nemendur í meistaranámi í “Climate Change and Global Sustainability” viðstaddir en þeir dvelja hjá Háskólasetri í eina önn í gegnum bandaríska SIT háskólann í Vermont.

Meistaranemar Háskólaseturs Vestfjarða hafa í mörg ár tekið þátt í vettvangsnámskeiði á Húsavík sem er haldið yfir sumartímann á vegum Rannsóknaseturs HÍ á Húsavík. Námskeiðið kallast “Aðferðir við rannsóknir á sjávarspendýrum” og er hluti af Líf- og umhverfisvísindadeild HÍ. Fram kemur á vef HÍ að 25 nemendur frá ýmsum löndum tóku þátt í námskeiðinu í ár og var stór hluti þeirra nemendur Háskólaseturs. Nemendur Háskólaseturs taka þátt í námskeiðinu sem gestanemar, en fyrir rúmlega 10 árum stofnuðu ríkisháskólar með sér kerfi sem auðveldar gestanemum töluvert að taka stök námskeið í öðrum háskólum. Háskólasetur Vestfjarða tekur þátt í þessu kerfi þar sem nemendur eru formlega innritaðir í HA. Í gegnum kerfið fær Háskólasetrið bæði til sín nemendur og sendir frá sér.

Háskólahátíð fór fram á Hrafnseyri á þjóðhátíðardaginn 17 júní í afar fallegu veðri. Eins og öll árin áður var háskólahátíð hluti af hátíðardagskrá á Hrafnseyri. Að venju var kökuhlaðborð og súpa, tónlistaratriði og ræður frá fyrrverandi nemendum Háskólaseturs hlutur af dagskrá dagsins. Útskriftarnemar fengu skírteini afhent frá Eyjólfi Guðmundssyni, rektor Háskólans á Akureyri. Þeir fengu einnig prjónaða skotthúfu í þjóðlegum stíl ásamt trjáplöntu sem nemendur gróðursettu í brekkunni seinna. Hér fyrir neðan má lesa ávarp forstöðumanns Háskólasetur Vestfjarða og sjá myndir frá deginum:

Í dag fór aðalfundur Háskólaseturs Vestfjarða fram. Peter Weiss forstöðumaður Háskólaseturs kynnti ársskýrslu fyrir árið 2023 þar sem farið var yfir stöðugildi, meistaranám, kynningarmál, fjarnám, rannsóknir og samstarf og margt fleira hjá Háskólasetri.

Við fylgjumst spennt með sumarskóla Háskólaseturs sem er á ferðalagi um norðurlandið að læra um ólíka nálgun á snjallfækkun sem hluti af alþjóðlegu samstarfi. Á hverju ári hefur Háskólasetur heimsótt eitt af samstarfslöndum verkefnisins en í ár hýsir Háskólasetur sumarskólann. 24 nemendur frá Lettlandi, Litháen, Eistlandi og Finnlandi bættust í hóp 7 meistaranema í Sjávarbyggðafræði hjá Háskólasetri ásamt Matthias Kokorsch fagstjóra Sjávarbyggðafræði.

Mörg ný andlit eru í Háskólasetri Vestfjarða þessa dagana þar sem 13 meistaranemar frá Toulon háskólanum í suður Frakklandi eru í starfsþjálfun hjá Háskólasetri Vestfjarða í samtals 17 vikur. Starfsnemarnir eru meistaranemar í hafeðlis- og hafverkfræðinámi við sjávarverkfræðideild og eru hér í starfsþjálfun undir handleiðslu Björns Erlingssonar.

Föstudaginn 17. maí kl. 16:30 verður formleg opnun á vefsýningunni SeaGirls – hvað er hafið fyrir þér í Turnhúsinu. Í verkefninu "Seagirls" fékk hópur af stúlkum einnota filmuvélar yfir sumartímann í þeim tilgangi að fá innsýn í samband og skilning þeirra á hafinu. Verkefnið er unnið í samstarfi milli Háskólaseturs Vestfjarða og Hversdagssafnsins og fékk styrk frá nýsköpunarsjóði og uppbyggingarsjóði Rannís, sem hluti af alþjóðlegri umræðu um kyn og haf.

Háskólasetur Vestfjarða er hluti af alþjóðlegu samstarfi sem skipuleggur sumarskóla. Á hverju ári heimsækjum við eitt af samstarfslöndunum og lærum um nálgun þeirra á "snjallfækkun" fyrir svæði sem glíma við fólksfækkun. "Snjallfækkun" er aðferðafræði í byggðaþróun sem á ensku kallast "smart shrinking", en það er nálgun þar sem sæst er á íbúafækkun svæðis með áherslu á að mynda smærri kjarna með betri lífsgæðum.

Tveir meistaranemar Háskólaseturs Vestfjarða fengu styrk til að rannsaka hnúfubaka í Ísafjarðardjúpi í sumar og haust, þau Benedek Regoczi and Laura Lyall. Styrkurinn er veittur af Rannís, nýsköpunarsjóði námsmanna, fyrir 2.040.000kr. Brack Hale, fagstjóri meistaranáms í Haf- og Strandsvæðastjórnun sótti um styrkinn fyrir hönd Háskólaseturs Vestfjarða fyrir verkefnið “Rannsóknir á hvölum fyrir ábyrgar siglingaleiðir”. Verkefnið verður unnið í samvinnu við Borea, Sjóferðir, Húsavík, Vestmannaeyjar og Whale Wise. Í verkefninu kemur fram að Ísafjarðardjúp er mikilvægt fæðusvæði fyrir hnúfubaka en litlar upplýsingar liggja fyrir um hvalina í dag. Á sama tíma er mikið um röskun af mannavöldum á svæðinu þar á meðal tíðar bátsferðir um Ísafjörð og er talið að þær muni bara aukast, sem getur þýtt meiri áhrif á hegðun og heilsu hvalanna. Í verkefninu er lagt til samstarfsnet til að kanna útbreiðslu hvalanna í Ísafjarðardjúpi til að stuðla að upplýstum og ábyrgum starfsháttum á svæðinu. Verkefnið veitir tveimur nemendum styrk eins og áður segir, sem munu vinna í samvinnu við hvalaskoðunarfyrirtæki, verndarsamtök og fræðilega samstarfsaðila til að safna gögnum og greina þau. Laura mun meta mikilvægi svæðisins fyrir hvali, á meðan Ben mun kanna dreifingu hvala á svæðinu til að bera kennsl á skörun við starfsemi af mannavöldum. Nemendurnir munu vinna saman að gerð ráðlegginga um ábyrgar siglingar í Ísafjarðardjúpi.

Á fimmtudagsmorgni komu starfsmenn Byggðastofnunar við í nýbyggðum stúdentagörðum Háskólaseturs Vestfjarða. Þó Byggðastofnun hefði ekki komið að fjármögnun stúdentagarða hafa starfsmenn sýnt þessu framtaki mikinn áhuga, enda leið til að efla byggð.

Nemendur Háskólaseturs Vestfjarða heimsóttu nýlega Jón Pál bæjarstjóra í Bolungarvík sem hluti af námskeiðinu “Búferlaflutningar og íbúaþróun”. Nemendurnir fengu að skoða sig um á bæjarskrifstofunni og kíktu yfir á Náttúrustofu Vestfjarða, Bláma og Rannsóknarsetur Háskóla Íslands í sömu byggingu. Eftir það var förinni heitið á skrifstofu bæjarstjórans og áttu þau áhugavert samtal við Jón og fengu einnig kynningu frá honum um íbúaþróun og skipulag Bolungarvíkur. Hann kynnti þeim fyrir átaki sem kallast “Bolungarvík 1000+” sem snýr að því að fjölga íbúum Bolungarvíkur úr 950 í 1000. Átakið varð til vegna áforma um að sameina bæjarfélög sem væru með færri íbúa en 1000. Jón Páll sagði að Bolungarvík væri sjálfstætt bæjarfélag og tók það í raun ekki til greina, eina leiðin væri að hækka íbúafjöldann. Markmiðið náðist þann 13. apríl 2023 og telur hann að rekja megi árangurinn til þess að bæjarfélagið fjárfesti í þrjár megin stoðir.